Ինչպես կառուցվեց Աստծո տունը
1826 թ. հուլիսի 8-ին Կ. Պոլսում սարսափելի հրդեհից հետո, երբ մոխրակույտի վերածվեց նաև փայտաշեն հայոց Մայր եկեղեցին՝ Գում-Գաբու թաղամասում, և հավատավոր ժողովուրդը զրկվեց հոգևոր պատվարից, այդ օրվանից պատրիարքի, ամիրաների, մտավորականների, հասարակ մարդկանց միակ փափագն էր այրված եկեղեցու տեղում Աստծո նոր, քարակերտ տաճար կառուցելը: Սակայն սուլթան Մահմուդ II-ը մերժում էր բոլոր աղերսագրերը, պատճառաբանելով, թե՝ ոչ միայն հայերին, այլև առհասարակ հպատակ ազգերին արգելել է բերդամասում որևէ կրոնական շինություն կառուցել: Դա շարունակվեց շուրջ երկու տարի, և վերջին հույսը Պեզճյանն էր:
Ի պատասխան պատրիարքի՝ նա հանձն առավ թույլտվությունը ձեռք բերել, բայց խնդրեց չշտապեցնել. ախր ինքը լավ էր ճանաչում սուլթանին...
1828 թ. ցուրտ փետրվարն էր: Պեզճյանը թուրքական բաղնիքում տաք ու թանձր գոլորշիների մեջ լոգանք էր ընդունում, երբ արքունիքից բանբեր եկավ ու հայտնեց, թե սուլթանը նրան շտապ պալատ է կանչում:
Մահուդապատ գահավորակին, մետաքսե բարձերի վրա թիկնած սուլթանը, նայելով իր դրամահատարանի տնօրենի կարմրատակած դեմքին, հարցրեց.
-Ասում են, բաղնիքում էիր: Լա՞վ էր...
Լսելով այդ սովորական, առօրեական, կենցաղային հարցը, Պեզճյանն անմիջապես հասկացավ, որ պատեհ առիթը եկել է:
-Ձերդ մեծություն, շնորհակալ եմ Ձեր հոգատարության համար: Այո, շատ լավ բաղնիք էր,- ասաց նա և ավելացրեց,- այսօր այդ բաղնիքն ինձ փրկեց:
Ապա տեսնելով սուլթանի հարցական հայացքը, շարունակեց.
-Ձերդ մեծությունը, անշուշտ, տեղյակ է, որ մենք՝ հայերս, եկեղեցի չունենք, մեծ հրդեհի ժամանակ կրակի բաժին է դարձել: Երեկ գնացի, եկեղեցու ավերակների վրա ծունկ դրեցի, գլխաբաց աղոթք արեցի ու մրսեցի-հիվանդացա: Շատ լավ բաղնիք էր, եթե այդ բաղնիքը չլիներ, հիմա երևի անկողին ընկած լինեի:
Սուլթանը նայեց Պեզճյանի կեղծ-խղճալի տեսքին, խորամանկ աչքերին և բարձր ծիծաղեց.
-Գիտեմ մտքինդ ինչ է, Պեզճի: Քո ազգակիցներն արդեն երկար ժամանակ ինձ աղերսներ են հղում, բայց մերժում եմ: Անձամբ քեզ, սակայն, Պեզճի, չեմ մերժի, թույլտվության ֆերման կարձակեմ: Գնա եկեղեցումդ աղոթք արա, որպեսզի չհիվանդանաս, ու փողերանոցի գործերը չտուժեն:
Պեզճյանն անմիջապես անցավ խնդրի գործնական լուծմանը: Մայր եկեղեցու շինարարության ծախսը նախատեսված էր 2 միլիոն դահեկան, նա պատրաստ էր հատկացնելու կես միլիոն, բայց մնացած գումարը պետք է տրամադրեին մյուս բոլորը: Ամիրաները դժգոհեցին, չկամության խուլ աղմուկ բարձրացավ, սակայն Պեզճյանն անմիջապես սաստեց և ուղղակիորեն սպառնաց, որ եթե նրանք պահանջված գումարը չժողովեն, ապա բոլորին բանտարկել կտա:
Շինարարությունն սկսվեց: Ամիրաներից շատերը, միևնույն է, խոստումը չկատարեցին, սակայն Պեզճյանը ոչ միայն ոչ ոքի պատժել չտվեց, այլև սեփական գրպանից լրացուցիչ վճարեց 600 հազար դահեկան, ինչն այն ժամանակ վիթխարի գումար էր:
Նորակառույց, քարաշեն Մայր եկեղեցին օծվեց 1828 թ. հոկտեմբերի 14-ին: Ահա այսպես կառուցվեց Աստծո տունը:
Խաչատուր ԴԱԴԱՅԱՆ
Հեղինակի նյութեր
Մեկնաբանություններ
Ասում են...
-
Ասում են… Եթե չլիներ մեր չարամիտ միջամտությունը, ապա հայերի բացարձակ մեծամասնությունը, ըստ Սան Ստեֆանոյի պայմանագրի, հայտնվելու էր Ռուսաստանի պաշտպանության ներքո
-
Ասում են… Պարադիգմի կտրուկ փոփոխությունը և անցումը դեպի Եվրամիության հարթակ, մեր կարծիքով, անխուսափելիորեն կապված կլինի ՀՆԱ-ի անկման և հայկական բիզնեսին, տնտեսությանն ու Հայաստանի հասարակ քաղաքացիների կենսամակարդակին լուրջ հարվածների հետ։
-
Ասում են… Դոնալդ Թրամփի գլխավորած հանրապետական վարչակազմի ԱՄՆ-ում իշխանության վերադարձով Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո միջազգային գործընթացների Վաշինգտոնի ըմբռնումը նոր հարթություն է ձեռք բերել: Հունվարի 15-ին Սենատում այս հարցի վերաբերյալ նոր պետքարտուղար Մարկո Ռուբիոն շատ խոսուն հայտարարություններ արեց։
-
Ասում են Եթե ինչ-որ մեկը սեփական պատմությունը խեղաթյուրում է թշնամու բարեհաճությանը արժանանալու համար, նա հարգանքի արժանի չէ: Թուրքիան Հայաստանի հավերժական թշնամին է, նրանք հավերժական անեծքի տակ են հայոց կոտորածը կազմակերպելու համար:
-
Ասում են… «Զանգեզուրի միջանցքը» ներկայիս տեսքով մաքուր թուրքական պրոյեկտ է: Այդ միջանցքով Ադրբեջանը ոչնչից ստանալու է տարեկան 1,5 մլրդ դոլար եկամուտ, իսկ Թուրքիայի առջև բացվելու են Կասպից ծովի դարպասները, և մուտք է գործելու Կենտրոնական Ասիա
-
Ասում են Ռուսաստանի նախագահ Պուտինը Զանգեզուրի միջանցքի մասին ոչ մի նոր բան չի ասել Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո, որն ավարտվել է 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությամբ։ Միևնույն ժամանակ, հայտնի չէ, թե այս հարցում Հայաստանը, Ադրբեջանը, Իրանը, Ռուսաստանն ու Թուրքիան ինչպես են «ընտելանալու» միմյանց:
-
Ասում են… Ռուսաստանի տարածքին հեռահար ճշգրիտ զենքերով հարվածներ հասցնելու հնարավորություն ՈՒկրաինայի ԶՈՒ-ն չունի, հետևաբար, եթե հայտարարվում է, որ ՈՒկրաինային թույլատրվում է նման հարվածներ հասցնել, ապա դա նշանակում է, որ ՆԱՏՕ-ն ուղիղ մտնում է կոնֆլիկտի մեջ Ռուսաստանի հետ
-
Ասում են… Վլադիմիր Պուտինի այցն Ադրբեջան պատմական իրադարձություն էր, քանի որ այն նշանավորեց Հարավային Կովկասում Ռուսաստանի գլխավոր դաշնակցի փոփոխությունը։ Ավելի քան 30 տարի Հայաստանն այդպիսի դաշնակից էր, բայց հիմա որոշել է անցնել Արևմուտքի կողմը՝ ներառյալ Ֆրանսիան, ԵՄ-ը և ԱՄՆ-ը
-
Նիկոլն արգելել է իրեն նկարել Արարատների ֆոնին Ըստ մերձնիկոլական շրջապատից տարածվող լուրերի` կապիտուլյանտ ոչնչությունը հրահանգել է իր աշխատակազմի լուսանկարիչներին և օպերատորներին իրեն չպատկերել Արարատ լեռների ֆոնին:
-
Ասում են… Մի շարք երկրներում, ցավոք, նաև Հայաստանում մեծ խանդավառություն չկար այն հարցում, որ Ռուսաստանն ինչ-որ կերպ վերահսկեր Հայաստանով լոգիստիկ ճանապարհը Նախիջեւանի և Ադրբեջանի հիմնական տարածքի միջև։ Այստեղ, նախ և առաջ, Թուրքիայի շահն է
-
Ասում են… Ես հստակ ասել եմ՝ նյութական որևէ ակնկալիք, կլինի կազմակերպություն կամ անձ, եթե ինքը ներգրավված է այս շարժմանը, չի կարող ունենալ, սկսած ինձնից, փոխարենը՝ մենք բոլորս կստանանք Հայրենիք ու Պատիվ
-
Ասում են… Հիմա մենք բավականին բարդ շրջան ենք ապրում մեր բարեկամ, եղբայրական Հայաստանի հետ հարաբերություններում։ Դա նույնիսկ ավելին է, քան եղբայրականը, քանի որ այստեղ ավելի շատ հայեր են ապրում, քան՝ բուն Հայաստանում
-
Ասում են Մարտի 8-ից առաջ Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի դեսպանատները զգուշացնում էին իրենց քաղաքացիներին զգույշ լինել Մոսկվայում՝ չասելով, թե ինչ է կատարվում
-
Ասում են… Իհարկե, Բրյուսելը շահագրգռված է Հայաստան-ՀԱՊԿ կապի թուլացմամբ, իսկ Դաշինքի պաշտոնական խոսնակները մեկ անգամ չէ, որ հանրային լավատեսություն են հայտնել ՆԱՏՕ-ի հետ մերձեցման Հայաստանի հեռանկարների վերաբերյալ
-
Ասում են…
Ափսոսում ենք, որ ՀՀ ղեկավարությունը, ըստ ամենայնի, գիտակցված որոշում է կայացրել՝ վարել ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների հետևողական վատթարացման, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած ամեն ինչում Ռուսաստանին մեղադրելու գիծ։ Դա, իհարկե, հարիր չէ դաշնակցային հարաբերություններին
Տարածաշրջանային
Սյունիքը կենսական նշանակություն ունի ոչ միայն Հայաստանի, այլև Ռուսաստանի և Իրանի համար
Իրանի նախագահի այցը Ադրբեջան օրերս մեծ դժգոհություն առաջացրեց Հայաստանում, մանավանդ որ, բարեկամ երկրի առաջնորդը Բաքվում սիրո խոսքեր հնչեցրեց մեր թշնամու մասին։Իրանի նախագահ Փեզեշքիանը կրկին շնորհավորեց Ադրբեջանին Արցախը գրավելու համար, ապա պայմանագրեր կնքեց տնտեսական, մշակութային և այլ ոլորտներում...
